EPIPHYLLUM - HOA QUỲNH

Sự thanh khiết

Tên tiếng Việt: Quỳnh hoa.

Tên tiếng Anh: Night Blooming Cereus, Queen of the Night, Moon Cactus, Night Cactus, Orchid cacti.

Phân loại khoa học:

• Giới (regnum): Plantae.
• Ngành (divisio): Magnoliophyta.
• Lớp (class): Magnoliopsida.
• Bộ (ordo): Caryophyllales.
• Họ (familia): Cactaceae.
• Phân họ (subfamilia): Cactoideae.
• Chi (genus): Epiphyllum Haw.

Chi Quỳnh (danh pháp khoa học: Epiphyllum), là một chi thực vật gồm khoảng 19 loài thuộc họ Xương rồng (Cactaceae), có nguồn gốc từ Trung Mỹ. Tên gọi chung của chúng trong tiếng Việt là quỳnh, hoa được gọi là hoa quỳnh. Các loài quỳnh thường được trồng để làm cảnh và hoa nở về đêm nên được mệnh danh là nữ hoàng của bóng đêm. Thân và lá một số loài quỳnh cũng được thêm vào trong một số dạng của loại đồ uống gây ảo giác ở khu vực rừng mưa Amazon là ayahuasca. Hoa quỳnh thường được gọi là "Night Blooming Cereus" (Queen of the Night, Moon Cactus, Night Cactus, Orchid cacti), thuộc họ xương rồng (Cactaceae) có tên khoa- học là Epiphyllum grandilobum, Epiphyllum oxypetallum, Phyllocactus grandis, Selenicereus grandiflorus…

Loại quỳnh "Epiphyllum" được gọi là "epiphyte" có nghĩa là chỉ dễ nẩy nở nhờ bám vào cây khác (tương tự như lan – orchid cactus), dễ trồng bằng cách cắt một phần thân có rễ và găm vào đất, loại nầy nẩy nở và mọc mau, và có thể cao đến 6 ft, dễ trồng trong chậu để dưới đất hoặc treo lên cao …

Theo quyển "Epiphyllum" của tác giả người Đức Marga Leue thì hoa Quỳnh được các thủy thủ người châu Âu khám phá lần đầu tiên tại nam Mỹ cách nay 250 năm. Thế nhưng mãi đến một thế kỷ sau đó, hoa Quỳnh mới được biết nhiều tại Anh rồi sau đó lan tràn sang Pháp, Đức và toàn Châu Âu. Đến thập niên 1920 hoa Quỳnh mới sang tới Mỹ và nơi đây trở thành lò sản xuất hoa quỳnh lai giống (hybrid) hàng đầu thế giới.

Phân bố. Các loài trong chi quỳnh có thể thấy ở Trung Mỹ, Nam Mỹ, phần lớn Châu Á cũng như được trồng ở những vùng khí hậu tương đối ấm áp của Mỹ và Châu Âu. Quỳnh thường sống ở vùng Sonoran, sa mạc Chihuahuan, miền Nam sông Arizona, bang Texas và Mexico. Hoa quỳnh mọc hoang dã trên sa mạc và ở những lớp đất bồi giữa độ cao 600 và 1150 m, ưa bóng râm cuả sa mạc.

Đặc điểm sinh trưởng.

Hoa Quỳnh xuất hiện vô cùng kín đáo và tuổi thọ ngắn ngủi. Cái tên "Epiphyllum" do hai chữ ghép lại : "epi" có nghĩa là ở trên (upon) và "phyllum" có nghĩa là "lá" vì hoa quỳnh nở hoa trên thân cây hoặc cuống có hình giống phiến lá (leaf-like stems).Tuy nhiên, gọi là lá cũng không đúng vì quỳnh chỉ có cành, và cành biến thể trông rất giống lá. Cây quỳnh nguyên thuỷ chính là cây dại mọc bám vào các thân cây ở các khu rừng nhiệt đới tại vùng Trung và Nam Mỹ. Quỳnh là một loại cây sống cộng sinh chứ không phải sống ký sinh trên những cây khác. Quỳnh có thể mọc ở độ cao tới 2000m.

Cây quỳnh trong tự nhiên mọc trên thân cây khác, sống nhờ chất đất mùn ở vỏ cây, chứ không hút nhựa của các loại cây này. Tuy sống tự nhiên trong các vùng khí hậu nóng và độ ẩm rất cao, rễ cây không hề bị thối rửa do cấu trúc rễ không bị ứ đọng nước và thân cây thường được các tàn lá cây chủ cản bớt sức nóng trực tiếp từ ánh nắng mặt trời. Vì vậy, khi trồng quỳnh, người ta phải đưa vào chỗ mát với ánh sáng gián tiếp cho cây có điều kiện sống như trong thiên nhiên.

Mô tả.

Thân cây rộng và dẹp, rộng 1-5 cm, dày 3-5 mm, thường với các rìa tạo thùy. Hoa lớn, đường kính 8-16 cm, có màu từ trắng tới đỏ, nhiều cánh hoa. Quả ăn được, tương tự như quả thanh long từ các loài trong các chi có họ hàng gần như Hylocereus, mặc dù quả của nó không to như vậy mà chỉ dài khoảng 3-4 cm. Nhìn cây hoa quỳnh người ta khó phân biệt đâu là lá, đâu là thân bởi cây có bộ phận thân giống như phiến lá, bản rộng, dẹp, màu xanh và có gân ở giữạ. Hoa mọc ở kẽ những vết khía của thân (phần dẹp và rộng bản).

Một số loài thường thấy.

Hoa cỡ nhỏ, đường kính từ 3-5 inch:

• Epiphyllum caudatum: hoa màu trắng bên ngoài màu xanh ngọc, hương nhẹ.
• Epiphillum pumilum: không hương nhưng hoa đẹp.

Hoa cỡ trung bình, đường kính từ 5-7 inch:

• Epiphyllum aguliger: hoa trắng, bên ngoài có màu vàng, còn có tên riêng là Darahii.
• Epiphyllum cartagense: hoa trắng, bên ngoài có màu hồng pha vàng.

Hoa cỡ lớn, đường kính 7-9 inch:

• Epiphyllum guatemalese: hoa trắng, nhị như màng nhện vàng, hương nhẹ.
• Epiphyllum hookeri (E. strictum): hoa đẹp nhưng hương nồng.

Có một loài quỳnh hoa rất lớn, đường kính hơn 9 inch là Epiphyllum thomasianum, hoa trắng, có ánh đỏ, giống như cái chuông, hương thơm nhẹ. Hiện nay, việc lai tạo đã cho ra đời rất nhiều loại quỳnh lai (hybrid) có màu sắc rất phong phú, hoa có thể nở được trong 2-3 ngày. Theo "Hội Hoa quỳnh Hoa Kỳ", có trụ sở tại Monrovia (gần Los Angeles), thì hiện có khoảng hơn 10.000 loại quỳnh lai được đăng ký bản quyền và có tên gọi riêng. Quỳnh lai thường có tên gọi là Epiphyllum ghép với một từ khác không có gốc Latinh như Epiphyllum saigon, Epiphyllum madonna,...

Ở Việt Nam, có thể thấy một số loài quỳnh sau:

• Quỳnh trắng (Epiphyllum oxypetalum) là một loài quỳnh được nhiều người biết đến. Hoa quỳnh trắng này còn có tên gọi khác, xuất phát từ chữ Hán là đàm hoa nhất hiện (昙花一现) nghĩa là hoa chỉ nở thoáng qua. Hoa có dạng hình giống kèn Trumpet, cuống phủ một màu đỏ cam, với những chiếc gai nhỏ, ngắn. Quỳnh trắng thường nở vào khoảng tháng 6, tháng 7 và chỉ nở duy nhất một đêm, từ 3-4 tháng sau có thể ra hoa một đợt nữa. Cánh hoa mỏng, mềm mại, bề mặt như phủ sáp trong sắc trắng với nhị vàng và hương thơm nhẹ nhàng. Khi hoa nở, cánh từ từ hé mở cho đến khi đạt kích thước tối đa (đường kính khoảng 10-20 cm), rồi cụp dần và tàn đi nhanh chóng (trong khoảng 1-2 giờ). Hoa có mùi hương thơm nhẹ nhàng thanh tao, nhưng lại không kém phần nồng nàn, quyến rũ làm thơm ngát cả một vùng không gian xung quanh. Trái hình bầu dục độ dài khoảng 8 cm.
• Quỳnh đỏ (Epiphyllum ackermannii), cây nhỏ hơn Quỳnh trắng, hoa màu đỏ hoặc đỏ pha da cam, hoa cũng nhỏ hơn và không nhiều cánh bằng Quỳnh trắng.
• Ngoài ra còn có một số loài quỳnh được lai tạo, hoa màu hồng, da cam, tím, vàng ...với kích thước hoa rất khác nhau. Ở Đà Lạt, sau 5 năm công phu lai ghép giữa quỳnh với thanh long và dùng đèn điện thắp sáng, năm 2004, ông Mười Lới, một người trồng hoa đã tạo ra được loài quỳnh hoa nở ban ngày, gọi là nhật quỳnh. Hiện nhật quỳnh đã phát triển thêm được nhiều loại có màu sắc phong phú.

Ngoài ra còn có những loại khác tương tự Hoa Quỳnh, như Calonyction Aculeatum (Moonflower), cũng nở về đêm, đây là loại hoa leo trên hàng rào hoặc giàn mắt cáo, có thể dài đến 30 ft, có lá mềm như nhung lụa, hình trái tim, trồng bằng hạt và nẩy nở rất mau … Có một loại tương tự nữa có tên là "Reina de Noche" (Desert Night-Blooming Cereus, Peniocereus Greggii) , loại cây nầy mọc ở miền nam Mexico, Arizona, và Texas, mọc hoang ở vùng đất khô sa mạc, thân cây có màu xanh nâu, giống như những cành khô, khó diễn tả, nở hoa trắng lớn vào cuối mùa xuân hoặc đầu mùa hạ, nhưng tỏa ra mùi thơm dịu dàng và dễ chịu nhất trong các loại xương rồng (cactus), có thể tỏa ra đến hàng trăm feet. Thường người thổ dân da đỏ Indians dùng để làm thuốc , gọi là "Saramatraca".

(Moonflower)

(Desert Night-Blooming Cereus)

Cách trồng.

Quỳnh nguyên thủy sống trong bóng râm ở sa mạc hoặc tán lá của rừng nhiệt đới nên cây quỳnh tương đối dễ trồng, có thể trồng bằng cách cắm cành, có mái che mưa nắng, sương gió và khí lạnh với đất xốp và thoát nước là cây phát triển được. Ngày nay, quỳnh thường được trồng trong chậu để dễ di chuyển khi xem hoa nở và có thể trồng bằng cách cắm cành. Quỳnh sống được rất lâu trong môi trường tự nhiên và chịu khô hạn rất tốt, ngay cả khi không được chăm sóc, quỳnh vẫn sống nhưng không ra hoa. Do đó, Quỳnh cần được chăm bón thường xuyên để cho hoa và mang lại tuổi thọ lâu dài cho cây. Có thể để quỳnh trong nhà nhưng phải đặt ở chỗ có nhiều nắng chiếu vào. Cây quỳnh không cần phân bón, nhưng cũng có thể tưới loại phân bón " Peters 20-20-20", "Miracle Gro", hoặc "Super Bloom" mỗi tháng một cốc nhỏ từ tháng 4 đến tháng 9, không nên dùng những loại phân bón có nồng độ nitơ cao. Lý do mà hoa quỳnh không nở là chủ yếu vì quỳnh thiếu ánh nắng hoặc chưa đủ tuổi (thường hoa quỳnh nở tươi tốt , nở nhiều hoa phải sau 5 năm trở lên). Đặc biêt, Quỳnh không sống được trong môi trường quá nhiều nước. Thường hoa quỳnh hay nở vào giữa mùa hè, khoảng 3-4 tháng sau sẽ nở thêm lần nữa vào khoảng giữa tháng 8 đến tháng 10 .

Hoa quỳnh trong văn hóa. Sự tích hoa quỳnh. Theo truyền thuyết, ngày xưa vào thời nhà Tùy (Dương Quảng 605 - 617) ở Dương Châu, Trung Quốc, có Tùy Dạng Đế là ông vua hôn quân vô đạo, chơi bời trác táng, xa hoa, phung phí, một đêm nằm mơ thấy một cây trổ hoa đẹp… Cùng thời điểm ấy, tại Lạc Dương thành có ngôi chùa cổ kính là Dương Ly, vào giữa canh ba, ngoài cửa chùa thình lình ánh sáng rực lên như lửa cháy, hương thơm sực nức lạ lùng, như sao trên trời sa xuống, làm dân chúng bàng hoàng đổ xô đến xem đông như kiến cỏ. Gần giếng nước trong sân chùa mọc lên cây bông lạ, trên ngọn trổ một đóa ngũ sắc với 18 cánh lớn ở phía trên, 24 cánh nhỏ ở phía dưới, mùi thơm ngào ngạt bay tỏa khắp nơi nơi, lan xa ngàn dặm. Dân chúng đặt tên là hoa Quỳnh. Điềm báo mộng của vua Tùy Dạng Đế được ứng với tin đồn đãi, nên Vua yết bảng bố cáo: “Ai vẽ được loại hoa Quỳnh đem dâng lên, Vua trọng thưởng”. Không đầy tháng saụ.. có một họa sĩ dâng lên Vua bức họa như ý. Nhìn đóa hoa trong tranh cực kỳ xinh đẹp, tất nhiên hoa thật còn đẹp đến dường nào! Nghĩ vậy, Vua liền quyết định tuần du Dương Châu để thưởng ngoạn hoa Quỳnh. Trong chuyến tuần du cần có đủ mặt bá quan văn võ triều thần hộ giá, nên để tiện việc di chuyển, Tùy Dạng Đế ban lệnh khai kênh Vạn Hà từ Trường An đến Dương Châụ Hàng chục triệu ngày công lao động phải bỏ ra, hàng vạn con người phải vất vả bỏ mình. Kênh rộng cả chục trượng, sâu đủ cho thuyền rồng di chuyển. Hai bên bờ kênh được trồng toàn lệ liễu đều đặn cách nhau 10 mét một cây (cụm từ "dặm liễu" xuất phát từ đó, điển hình câu thơ: "Dặm liễu sương sa khách bước dồn" của Bà Huyện Thanh Quan). Kênh đào xong, một buổi lễ khánh thành được cử hành trọng thể, đoàn thuyền giương buồm gấm khởi hành… cả nghìn cung nữ xiêm y rực rỡ, mặt hoa da phấn- thuyền rồng được buộc bằng các dải lụa dùng để kéo đị Vua Tùy Dạng Đế ngồi trên mui rồng uống rượu nghe đàn hát ca sang ngắm cảnh Giang Nam và đàn cung nữ tuyệt thế giai nhân. Vua thấy nàng nào thích ý cho vời vào hầu ngaỵ Chuyến tuần du của bạo chúa Tùy Dạng Đế vô cùng xa xỉ, hao tốn công quỹ triều đình. Đây là một trong những nguyên nhân đẩy đất nước đến đói nghèo, loạn lạc khắp nơi, đưa nhà Tùy đến sụp đổ, dựng nên cơ nghiệp nhà Đường. Trong những quan quân hộ giá, có cha con Lý Uyên. Qua thời gian hơn 90 ngày, đoàn du hành đến đất Dương Châụ Thuyền vừa cặp bến, con của Lý Uyên phương danh là Lý Thế Dân cùng bằng hữu rủ nhau lén lút đi xem hoa ngay trong đêm, sợ sáng hôm sau triều thần cùng đi đông vầy lớp trẻ khó chen chân lọt vào vườn hoạ Lý Thế Dân là người có chân mạng đế vương (về sau là Vua Đường Thái Tông 627 - 649) nên giống hoa nhún mình lên xuống 3 lần để nghinh đón. Cánh hoa cong trắng nõn, nhụy hoa điểm xuyết màu vàng, hương hoa ngọt ngào. Dưới ánh trăng vằng vặc hoa đẹp tuyệt vời! Xem xong, một cơn mưa to hoa rụng hết. Sáng hôm sau, Tùy Dạng Đế xa giá đến xem hoa, chỉ còn thấy trơ vơ cánh hoa úa rũ, tan tác!… Vua tức giận, tiếc công nghìn dặm không được xem hoa, ra lệnh nhổ bỏ, vứt đi! hoa Quỳnh chỉ nở về đêm cho những ai có lòng nhân ái: "Khi xem hoa nở, khi chờ trăng lên". Quỳnh trong đời sống. Từ đặc tính của loài hoa này, ở Việt Nam, hoa quỳnh tượng trưng cho: Những gì đẹp đẽ nhưng ngắn ngủi: sớm nở, chóng tàn. Vẻ đẹp e ấp, dịu dàng, thanh khiết của người thiếu nữ.

Khi trồng quỳnh, người Việt Nam thường trồng cùng với cây cành giao. Cây giao còn gọi là cây san hô xanh, hoặc đỏ, xương khô, xương cá hay thập nhị (Milk bush, finger tree, Indian tree spurge), thuộc họ Euphorbiacea, danh pháp khoa học là Euphorbia tirucalli. Cây giao có nguồn gốc từ Châu Á và Châu Phi nhiệt đới. Cây bụi nhỏ cao 1-6m, thân mập, dày, phân cành nhiều, mọc vòng xum xuê, tiết diện tròn màu xanh bóng,hoặc màu đỏ, có nhựïa trắng. Lá hẹp, dài 1-2 cm, rất chóng rụng, thường tập trung ở đầu cành. Cụm hoa dạng chén mọc ở kẽ lá. Hoa đựïc và hoa cái trên hai cây khác nhau. Cây giao được trồng làm cây cảnh , có thể trồng bằng tách bụi hay tách nhánh già. Nhựa của cây giao có độc tính nếu trực tiếp với da sẽ gây ra phản ứng ngứa ngáy khó chịu, nếu chạm vào mắt sẽ làm đau và mờ mắt, nên người ta thường dùng găng tay khi cần chạm vào euphorbias .

Ở Việt Nam người ta có kinh nghiệm rằng cây quỳnh và cây giao trồng gần nhau, Quỳnh trông như chỉ có lá và trĩu xuống như cần nâng đỡ; giao lại chỉ có cành nên hai loài cây khi đứng bên nhau như là sự bổ sung, hòa hợp âm dương và cây quỳnh cành giao trở thành một biểu tượng của tình yêu đẹp. Nhiều người còn tin rằng khi trồng bên cạnh cành giao, quỳnh sẽ cho hoa nở rộ, đẹp hơn và hương thơm nồng nàn hơn.. Theo sự giải thích ở trên về đặc tính " epiphyte" của cây quỳnh, thật ra quỳnh không phải cần cây giao để mà sống được, nên Quỳnh Giao đi đôi với nhau chỉ có đặc tính văn hóa như trong truyện Kiều có câu :

"Hài văn lần bước dặm xanh

Một vùng như thể cây quỳnh cành giao"

Nét thư sinh của Kim Trọng rất đồng tâm hợp ý với cảnh vật thiên nhiên chung quanh Kim Trọng như sự tương giao hòa hợp giữa người và cảnh chẳng khác gì cây quỳnh và cây giao vậy.

(Sưu tầm trên internet)

Đọc thêm về hoa Quỳnh:

Chế biến món ăn từ hoa Quỳnh.

http://thoibaoviet.com/tintuc.cnds.23207.tbv

POINSETTIA - HOA TRẠNG NGUYÊN

Sự trong sạch, thánh thiện

Tên tiếng Anh: Poinsettia, Holy of the Night (vì được dùng trang trí vào Giáng Sinh).

Phân loại khoa học:

Giới (regnum): Plantae.

Ngành (divisio): Magnoliophyta.

Lớp (class): Magnoliopsida.

Bộ (ordo): Malpighiales.

Họ (familia): Euphorbiaceae.

Chi (genus): Euphorbia.

Loài (species): E. pulcherrima.

Tên hai phần: Euphorbia pulcherrima Willd. cũ Klotzsch.

Trạng nguyên hay nhất phẩm hồng (danh pháp khoa học: Euphorbia pulcherrima) là tên gọi của một loài cây có nguồn gốc ở miền nam Mexico, Trung Mỹ và châu Phi.

Trong tiếng Anh người ta gọi nó là poinsettia, theo tên của một đại tá người Mỹ: Joel Roberts Poinsett, đại sứ Hoa Kỳ đầu tiên tại Mexico, là người đã đưa loài cây này vào Hoa Kỳ năm 1825. Ông vừa là một nhà khoa học, vừa là một người làm vườn lành nghề. Đại tá Poinsett là đại sứ đầu tiên của Mỹ ở Mehico, quê hương của hoa trạng nguyên, giai đoạn 1825 – 1829. Chính tay ông đã trồng những cây hoa trạng nguyên rồi gửi về Mỹ. Vì vậy trong tiếng Anh người ta gọi hoa bất tử là Poinsettia để tưởng nhớ công lao của ông. Còn từ "Pulcherrima" trong tên khoa học của hoa này có nghĩa là "đẹp nhất".

Hoa trạng nguyên là một loài hoa đặc biệt, người Trung Quốc gọi là Nhất phẩm hồng, người Nhật gọi là Tinh tinh mộc và người phương Tây là hoa Giáng sinh. Các tên gọi trong các ngôn ngữ khác là Mexican flame leaf (lá lửa Mexico), Christmas star (sao Nô en), Winter rose (hồng mùa đông), Noche Buena, hoa Ataturk (tại Thổ Nhĩ Kỳ), Pascua, 聖誕花 (thánh đản hoa), 聖誕紅 (thánh đản hồng) v.v.

Tại Hoa Kỳ, trạng nguyên có thể tìm thấy trong tự nhiên có mọc hoang dã tại Hawaii và Puerto Rico.

Điều đáng yêu của loài cây này là dáng vẻ mềm mại và đặc biệt lá chỉ chuyển màu đỏ thành hoa mỗi năm một lần vào khoảng thời gian từ Noel đến hết tết Âm lịch. Thời tiết càng lạnh và nắng thì lá chuyển màu đỏ càng tươi và đẹp. Đến tháng hai Âm lịch, lá đã chuyển màu rụng đi, cây nhìn chỉ thấy một màu xanh.

Người Tây phương quan niệm, hoa Giáng sinh tượng trưng cho sự thánh thiện, đem lại sức mạnh, hy vọng, lạc quan trong cuộc sống. Do đó, trong những tấm thiệp chúc mừng Giáng sinh và năm mới truyền thống đều có in hình những cụm hoa Giáng sinh màu đỏ, xung quanh là những chùm lá màu xanh. Ngày Noel, người ta trang hoàng trong nhà, ngoài cây thông, hang đá, còn có lẵng hoa trạng nguyên giả, những cái bánh Noel truyền thống đều có hình hoa trạng nguyên bên cạnh những quả chuông nhỏ.

	Miêu tả. Trạng nguyên là loài cây bụi hay cây thân gỗ nhỏ, thông thường cao 0,6 đến 4 m (2 tới 16 ft), phân cành nhánh nhiều. Lá ở thân dạng bầu dài, chia thùy hay có răng rộng, cuống mập; lá màu xanh đậm, bóng, gân nổi rõ, có răng cưa màu lục sẫm dài 7-16 cm (3-6 inch). Các lá trên cùng, còn gọi là lá bắc, có màu đỏ lửa, hồng hay trắng và thường bị nhầm lẫn là hoa. Hoa thực sự là các cấu trúc nhỏ màu vàng, tìm thấy ở trung tâm của các cụm lá. Lá bao quanh cụm hoa có màu đỏ chói (hoàn toàn đỏ hay chỉ đỏ 1 phần lớn phía gốc, phần đỉnh vẫn màu xanh; có chủng lá bao quanh cụm hoa màu trắng ngà, vàng lợt, hồng, vân hồng, cam, tím ... và xoắn). Chén hoa màu xanh nhạt, có một tuyến lớn màu vàng; quả nang tròn.
Các giống trạng nguyên cũng được tạo ra với các lá bắc màu cam, vàng nhạt, kem hay cẩm thạch. Hiện nay, người ta biết chính xác có 109 thứ trạng nguyên, nhưng theo kết quả một số cuộc điều tra thì khoảng 69% người Mỹ thích trạng nguyên “hoa” đỏ, 7% thích loại “hoa” trắng và 14% thích “hoa” hồng (Trang về trạng nguyên, Đại học Illinois). Trong tiếng Nahuatl, loài cây này được gọi là Cuitlaxochitl, có nghĩa là hoa phân. Tên gọi này có lẽ là do các loài chim ăn hạt và sau đó chúng đã nảy mầm từ phân chim. Độc quyền hoa trạng nguyên tại Mỹ. Cho tới khoảng năm 1981, gia đình Paul Ecke tại Encinitas, California, đã có sự độc quyền thực sự về các giống trạng nguyên tại Mỹ. Lý do đơn giản là bí mật công nghệ của gia đình này làm cho các giống trạng nguyên của những người khác không thể so sánh và cạnh tranh với các giống do gia đình này cung cấp. Một trong những điểm then chốt để thu lợi nhuận từ trạng nguyên là làm sao cho cây có thể ra nhiều cành từ một thân, tạo ra cây có hình dáng đầy đặn hơn và sặc sỡ hơn. Kỹ thuật của Eckes là việc ghép 2 thứ trạng nguyên với nhau, làm cho nó có thể thực hiện được để mọi cây giống có thể sinh cành. Tuy nhiên, từ khoảng năm 1990 thì các nhà nghiên cứu của trường đại học đã phát hiện ra hiện tượng này và công bố nó. Hiện nay, mọi người ưa thích cây cảnh đều sử dụng cùng một kỹ thuật này (Crossen, 2000).
Trồng. Trong các khu vực bên ngoài môi trường tự nhiên của nó, nói chung người ta hay trồng trạng nguyên như là một loại cây trong nhà, sao cho nó có thể tiếp nhận ánh nắng mặt trời vào buổi sáng và sau đó là bóng râm trong thời gian nóng hơn của ngày. Tuy nhiên, nó được trồng rộng rãi và rất phổ biến tại các khu vực có khí hậu cận nhiệt đới như Sydney, Australia. Do nó là loài cây cận nhiệt đới nên nó sẽ bị tàn lụi nếu nhiệt độ ban đêm xuống dưới 10° C (50° F), vì thế nó không thích hợp để trồng trong vườn tại các khu vực có khí hậu lạnh. Tương tự, nhiệt độ ban ngày trên 21° C (70° F) cũng làm giảm tuổi thọ của nó.
Trạng nguyên rất khó cho ra hoa trở lại sau khi đã ra hoa ban đầu khi mua. Loài cây này đòi hỏi một chu kỳ dài liên tục các đêm tối trời trong khoảng 2 tháng về mùa thu nhằm phát triển hoa. Ánh sáng ngẫu nhiên ban đêm trong giai đoạn này gây hại cho việc sản sinh hoa. Khi tưới nước, một điều quan trọng là không để nước dư thừa do nó ưa thích đất ẩm hơn là nước trực tiếp. Notes: Không để cây hoa ở những nơi quá lạnh hoặc những nơi khô hạn. Cần bọc kín cẩn thận lúc bạn mang cây về nhà và nhớ mở ra ngay khi bạn về đến nơi. Nên để chậu cây ở nơi có nhiều ánh sáng. Nhiệt độ thích hợp là 16 – 18o C, nhưng nhớ không để chậu hoa bên trên lò sưởi. Cần tưới nước vừa đủ, không ít quá hay nhiều quá. Nhựa của cây hoa có màu trắng đục, ảnh hưởng xấu tới da, vì vậy cần rửa tay ngay nếu bị dây nhựa ra tay và để chậu cây xa tầm với của trẻ em. Độc tính theo đồn đại. Tại Hoa Kỳ và có lẽ ở một vài nơi khác, có một quan niệm sai phổ biến là trạng nguyên có độc tính. Nguồn gốc của điều này có lẽ là do trên thực tế phần lớn các loài trong chi đại kích có chứa chất độc và có lẽ là do tên gọi của nó trong tiếng Anh (poinsettia) tương tự như từ poison (chất độc). Quan niệm sai này được lan truyền từ những lời đồn đại năm 1919 về một đứa trẻ 2 tuổi đã chết sau khi ăn lá trạng nguyên. Trong khi một sự thật là lá cây này không phải là độc, nhưng những người nhậy cảm với nhựa mủ (latex) có thể bị dị ứng và vì thế tốt nhất không nên đem cây trạng nguyên vào nhà đối với những người nhậy cảm. Nếu ăn phải lá trạng nguyên, đôi khi người hay động vật bị tiêu chảy hoặc nôn mửa. Hoa trạng nguyên gây dị ứng.
	Những người bị dị ứng với nhựa mủ cao su, cũng nên cẩn thận với hoa trạng nguyên, nhất là trong mùa giáng sinh nhiều người thường hay trưng loại hoa này. Vì theo một nghiên cứu của trường ĐH Y khoa Georgia (MCG), các nhà khoa học đã phát hiện ra khoảng 40% người bị dị ứng với mủ cao su thì cũng dị ứng với hoa trạng nguyên. Hầu hết các loại phản ứng trực tiếp xảy ra khi bị dị ứng bao gồm chứng phát ban, thở khò khè, ngứa, muốn chảy nước mũi, khó thở và hạ huyết áp. Nhựa mủ là một đặc điểm chung của một số loài thực vật tiết ra những chất trắng lỏng đục giống như sữa.
"Chúng ta có một vài bằng chứng chứng minh rằng những người bị dị ứng với mủ nhựa của các loại cây cũng có thể phát sinh ra phản ứng gây dị ứng với nhựa của cây hoa trạng nguyên. Từ trường hợp một số người bị dị ứng (ngứa da) khi họ ở trong một phòng giống nhau có trồng hoa trạng nguyên chúng tôi đã đưa ra được kết luận trên, phát hiện được tính chất liên quan này là rất quan trọng", bác sĩ Peter Ranta thuộc ĐH MCG đã phát biểu. Ranta cùng các đồng nghiệp đã tìm thấy hai loại protein gây nên chứng dị ứng thông thường ở nhựa cây cao su và hoa trạng ngyên. Những protein giống nhau này có liên quan tới việc gây dị ứng như khi ăn chuối, quả kiwi và hạt dẻ. Truyền thuyết. Một truyền thuyết Mexico giải thích tại sao trạng nguyên lại gắn liền với lễ Nô en. Một chuyện kể lại rằng ngày xưa , Pepita, một bé gái nghèo bên xứ Mehicô không có quà đem biếu Chúa Hài Đồng trong ngày lễ Giáng Sinh cuối năm . Pepita đang đi bộ chung với người anh họ Pedro , quả tim nặng trĩu u buồn thay vì vui mừng ngày Chúa Giáng Sinh. Pedro an ủi cô bé rằng , món quà đơn giản nhất , nếu được biếu với hết cái Tâm, hay tình yêu của mình, cũng sẽ được Đức Chúa vui vẻ chấp thuận. Không biết làm gì hơn, cô bé Papita quỳ bệt xuống bên lề đường và bắt đầu hái những nắm cỏ dại , và cố gắng gom chúng lại như một chùm hoa . Nhìn chùm cỏ dại xấu xí, lòng cô quặn buồn và xấu hổ vì sự đơn giản của món quà Noel này . Cô cố gắng để không bật khóc thành tiếng và lững thững đi vào ngôi nhà thờ nhỏ. Khi cô bé đến gần bàn thờ nơi hang đá , cô chợt nhớ lại lời anh Pedro lúc nãy : món quà đơn giản nhất , nếu biếu với hết tấm lòng kính yêu cũng sẽ đuợc Chúa nhận . Cô chợt cảm thấy an tâm và đặt chùm cỏ dại bên cạnh nôi Chúa Hài Đồng . Bất chợt chùm cỏ dại khô héo bùng sáng lên và biến thành một bó hoa mầu đỏ rực rỡ và tất cả mọi người đêu đuợc chứng kiến một phép lạ đêm Giáng Sinh hôm đó . Và kể từ hôm đó lòai hoa đỏ rực rỡ này được mọi người gọi là Flores de Noche Buena hay Hoa của đêm Thánh Vô Cùng và hàng năm, hoa lá đỏ này nở rộ mỗi mùa Giáng Sinh (theo Legend of the Poinsettia). Người Aztec cổ đại coi trạng nguyên là biểu tượng của sự trong sạch. Hàng thế kỷ sau, những người Mexico theo Cơ đốc giáo đầu tiên đã chấp nhận trạng nguyên như là hoa Nô en cao quý của họ. Trạng nguyên Mexico, còn được biết đến như là hoa Nô en (Christmas flower) tại Bắc Mỹ, được sử dụng trong nhiều đồ trang trí trong dịp lễ Nô en. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, trạng nguyên được gọi là "hoa Ataturk", do trạng nguyên là loài hoa ưa thích của Ataturk, người sáng lập ra Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay. (Sưu tầm trên internet). Đọc thêm về hoa Trạng Nguyên. Hoa Trạng Nguyên vào mùa Giáng Sinh tại Hoa Kỳ Hàng năm khi trời bắt đầu trở rét tại Hoa Kỳ thì một loại cây cảnh với những chiếc lá màu sắc rực rỡ xòe to như cánh hoa được trưng bày khắp nơi, từ các thương xá đến các cửa hàng và tư gia tại Hoa Kỳ. Loài cây cảnh này cũng là dấu hiệu báo tin mùa giáng sinh đang về trên đất Mỹ. Ở những quốc gia rét mướt thuộc miền bắc, cây hoa Pointsettias, chúng tôi xin tạm dịch là hoa trạng nguyên, chắc chắn là dấu hiệu cuả mùa giáng sinh. Hầu như tất cả số cây hoa trồng trong chậu tại Hoa Kỳ đều được bán trong mùa đông. Thế nhưng đây là loại cây có nguồn gốc từ Trung Mỹ và lại cần đến khí hậu ấm áp mới tăng trưởng mạnh. Loại hoa trạng nguyên có màu đỏ thắm được biết đến nhiều nhất, nhưng trên thực tế có cả trăm loại khác nhau, những màu sắc điển hình nhất được bày trong dịp lễ giáng sinh ở nước Mỹ là đỏ, hồng và màu trắng ngà. Từ một loài cây của vùng nắng ấm, hoa trạng nguyên dược du nhập vào nước Mỹ như thế nào để trở thành một trong những loài cây cảnh bán chạy nhất ? Vào năm 1825 một người tên là Joel Roberts Poinsett được bổ nhiệm làm trưởng phái bộ ngoại giao của Hoa Kỳ tại Mehico. Ông là một nhà ngoại giao nhưng cũng rất thích cây cỏ, nên khi trở về Mỹ ông đã đem theo một số cây cảnh này. Tên khoa học của hoa poinsettia là Euphorbia Pulcherrima. Trong tiếng Latin có nghĩa là “Loài euphorbia đẹp nhất”. Có hàng trăm loại cây thuộc về chủng loại euphorbia. Cây cao su, cây thầu dầu và cây sắn, tức là cây khoai mỳ, đều cùng một họ với cây trạng nguyên pointsettia. Cây poinsettia mọc dại có thể cao đến 4 mét, chúng chứa chất nhưạ dẻo giống như cây cao su. Hoa trạng nguyên rất nhỏ, chung quanh bông hoa là những chiếc lá màu sắc rực rở khiến người ta ngỡ là hoa thật lớn và vì thế nó đã trở thành loài cây cảnh rất được ưa thích. Đến năm 1920, ông Paul Ecke và sau nữa là con trai ông, đã trồng cây trạng nguyên cho mọc thật cao ở ngoài đồng, sau đó chở chúng bằng xe lửa cung cấp cho các nhà vườn. Những chủ vườn chiết những cây lớn thành nhiều nhánh, trồng những nhánh này trong nhà kính đợi đến mùa lễ đem bán. Đến thập niên 1960 thì người ta thấy xuất hiện những chậu cảnh poinsettia thật đẹp tại Hoa Kỳ và gia đình ông Eckes bắt đầu bán những cành được chiết ra từ giống cây cảnh mới này. Ngày nay có 5 công ty cung cấp các cành chiết poinsettia cho các nhà vườn lớn trên toàn thế giới, trong số này có 3 công ty của Châu Âu. Tại Hoa Kỳ là công ty Oglevee tại Connellsville, bang Pennsylvania và Ecke Ranch tại Encinitas, bang California. Trang trại Ecke cung cấp chừng 75% các cành chiết cho các nhà vườn tại nội địa và khoảng một nửa cho toàn thế giới. Poinsettia, hoa trạng nguyên, là một loài cây cảnh trồng trong chậu được ưa chuộng nhất tại Hoa Kỳ, và năm ngoái các nhà vườn cung cấp các chậu cảnh này đã thu về chừng 250 triệu đô la.

SUN FLOWER - HƯỚNG DƯƠNG

Niềm tin và hy vọng trong tình yêu.

Hoa đài cát quy triều bao ánh sáng

Như trái tim thương nhớ hướng về em

Hoa vẫn thế kiêu kỳ không thay đổi

Vẫn ngàn năm soi bóng ánh mặt trời.

(Thomas Moore, 1779-1852)

Tên Việt: hoa Hướng Dương, Quỳ Hoa Tử.

Tên Hoa: 向日葵(Hướng Nhật Quỳ).

Tên Anh: Sunflower.

Tên Pháp: Grand Soleil.

Phân loại khoa học:

• Giới (regnum): Plantae.
• Ngành (phylum): Magnoliophyta.
• Lớp (class): Magnoliopsida.
• Bộ (ordo): Asterales.
• Họ (familia): Asteraceae.
• Chi (genus): Helianthus.
• Loài (species): H. annuus.
• Tên hai phần: Helianthus annuus L.

Biểu tượng : sự kiêu kỳ, sức mạnh, lòng trung thực, trung thành.

Ý nghĩa: Hoa hướng dương thể hiện niềm tin và hy vọng trong tình yêu.

Hướng dương (danh pháp khoa học: Helianthus annuus) là một loài thực vật chỉ sống một năm thuộc họ Asteraceae với bông hoa lớn (inflorescence). Đóa hoa to lớn có những cánh vàng bao quanh một dĩa tròn màu vàng sẫm, nâu hay tím, thân cây hướng dương có thể cao tới 3 mét, với đường kính bông hoa là 30cm. Có trên 150 loài hoa hướng dương, có loài cao đến 15 feet (~4,5m) trong khi đó có loài chỉ thấp khoảng 2-3 feet (0,6-0,9m). Từ Helianthus để chỉ hoa hướng dương có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, do hai chữ Hy Lạp ghép lại : "helios" nghĩa là mặt trời và "anthos" là hoa. Hướng dương còn có nhiều tên gọi khác ở các nước, song hay nhất có lẽ là “Girasole” ở Ý, ghép bởi hai chữ “Girare” là quay và “sol” là mặt trời. Đóa hoa này thực sự quay theo hướng mặt trời trong chuyến hành trình từ Đông sang Tây. Hoa hướng dương là loài hoa biểu tượng của Kansas và là một trong các loài hoa biểu tượng của thành phố Kitakyushu, Nhật.

Hoa Hướng Dương mang nhiều ý nghĩa thay đổi tùy theo các nền văn hóa khác nhau. Ở Trung Quốc, Hướng Dương được xem như biểu tượng của sự trường thọ. Ở vùng núi Andes Nam Mĩ, người ta tìm thấy những hình ảnh hoa hướng dương bằng vàng trong các ngôi đền. Những người dân bản xứ miền Trung và Bắc Mĩ ép dầu hoa hướng dương làm thực phẩm, dược phẩm và thuốc nhuộm. Những người da đỏ sống trên thảo nguyên ở Bắc Mĩ đặt những tô chứa hạt hoa hướng dương trên mộ người chết. Người ta cho rằng, nếu một cô gái đặt 3 hạt hoa hướng dương xuống lưng, cô ấy sẽ cưới người con trai đầu tiên mà cô gặp.

Hoa Hướng Dương luôn hướng về phía mặt trời nên thường là biểu tượng của lòng trung thành, chung thủy sâu sắc, sự kiên định đó cũng biểu thị cho sức mạnh, uy quyền, sự ấm áp, nuôi dưỡng (tất cả những thuộc tính của mặt trời) và cả sự kiêu kỳ, vẻ đẹp hào nhoáng bên ngoài hay một tình yêu bất hạnh. Những cây hoa Hướng Dương thấp tượng trưng cho sự đam mê trong ngôn ngữ của loài hoa.

Hoa Hướng Dương còn là biểu tượng của một thế giới không có vũ khí hạt nhân. Sau khi Ukraine từ bỏ đầu đạn hạt nhân cuối cùng, các bộ trưởng bộ quốc phòng của Mĩ, Nga, Ukraine đã gặp nhau bàn về một căn cứ tên lửa hạt nhân cũ của Ukraine vào tháng 4 năm 1996. Họ tổ chức lễ gieo hạt và trồng hoa Hướng Dương. Năm 1996 được cơ quan Vườn Quốc Gia Mĩ (the National Garden Bureau) chọn là Năm của hoa Hướng Dương. Biểu tượng hoa chính thức của tiểu bang Kansas là Helicanthus annus, một loại hoa hướng dương và Kansas còn được biết đến như một tiểu bang Hoa Hướng Dương (Sunflower State).

Dã quỳ chính là Hướng dương dại (Wild sunflower) thuộc nhóm Helianthus, họ Cúc (Asteraceae).

Hình dạng.

Từ hướng dương cũng được sử dụng để nói về tất cả các loài thực vật thuộc chi Helianthus, rất nhiều trong số đó là thực vật sống lâu năm. Cái gọi là bông hoa này trên thực tế là một cụm hoa dạng đầu, bao gồm những bông hoa con (chiếc hoa) tập hợp cùng nhau. Ở vòng ngoài, những bông hoa con gọi là chiếc hoa tỏa tia. Chúng có thể có màu vàng, nâu sẫm, da cam hoặc các màu khác. Những bông hoa con này không có khả năng sinh sản. Các bông hoa con nối thành một vòng tròn ở bên trong các chiếc hoa toả tia được gọi là chiếc hoa dạng đĩa. Các chiếc hoa trong cụm này được sắp xếp theo kiểu xoắn ốc. Thông thường mỗi chiếc hoa hướng về phía chiếc tiếp theo theo một góc xấp xỉ bằng góc vàng, tạo ra một kiểu các vòng xoắn nối liền với nhau, trong đó số các vòng xoắn trái và số các vòng xoắn

phải là các số kế tiếp trong dãy Fibonacci, điển hình là 34 vòng xoắn theo một hướng và 55 theo hướng kia; trên một bông hoa hướng dương rất to người ta có thể thấy 89 vòng xoắn theo một hướng và 144 theo hướng kia.

Những bông hoa dạng đĩa khi trưởng thành phát triển thành những cái mà người ta gọi là "hạt hướng dương". Tuy nhiên, các "hạt" đó thực sự là một loại quả (quả bế) của loài cây này, với những hạt thật sự nằm bên trong lớp vỏ không ăn được.

Tính hướng dương.

Những bông hoa đang ở giai đoạn nụ, chưa trưởng thành thì biểu lộ tập tính hướng dương (hướng theo Mặt Trời) của loài cây này. Khi mặt trời mọc vào buổi sáng, phần lớn hoa hướng về phía đông. Theo hành trình của một ngày, vào những ngày nhiều nắng, các nụ hoa theo hành trình của Mặt Trời di chuyển từ đông sang tây, thời gian buổi đêm nó lại trở về hướng đông. Sự vận động thực hiện bằng những tế bào vận động trong thân, một đoạn mềm dẻo của cuống ở vị trí thấp hơn nụ hoa. Khi giai đoạn chồi kết thúc thì cuống hoa bị cứng lại, và khi hoa nở thì nó không còn tính hướng dương nữa, cho dù nhiều bông hoa quay về hướng đông. Hướng dương hoang dã không quay theo hướng mặt trời. Cụm hoa đầu của nó hướng về bất cứ hướng nào khi trưởng thành. Nhưng những chiếc lá có biểu lộ một số tính hướng dương.

Lịch sử.

Hướng dương là loài cây có từ châu Mỹ, và đã được con người nuôi trồng vào khoảng năm 1000 TCN. Vào thế kỷ 16, các nhà thám hiểm mang hoa hướng dương sang châu Âu, rồi từ đó, nó được du hành theo con đường thương mại của các nhà buôn sang Nga, Ai Cập và Viễn Đông. Năm 1532, Francisco Pizarro đã thuật lại việc ông nhìn thấy những người Inca bản xứ ở Pêru tôn thờ bông hoa hướng dương như một biểu tượng của mặt trời. Các nữ thầy cúng Inca đeo những đĩa hoa hướng dương vàng trên trang phục của họ. (Inca là tộc người da đỏ từng thống trị vùng Pêru cổ xưa cho đến khi người Tây Ban Nha sang xâm chiếm. Đế quốc Inca đã từng có một nền văn minh phát triển cao). Francisco Pizarro đã phát hiện những người dân Inca có sự sùng bái hoa hướng dương giống như hình ảnh thần Mặt Trời của họ, và những hình ảnh màu vàng kim của bông hoa cũng giống như những hạt giống đã được mang về châu Âu từ trước thế kỷ 16.

Vì sao hoa hướng dương xoay được theo hướng mặt trời?

Phần thân dưới cây hoa hướng dương có chứa một loại sinh trưởng tố kỳ diệu. Chất này có hai đặc điểm:

• Thứ nhất - hễ gặp ánh nắng chiếu vào là quay sang phía ngược sáng.
• Thứ hai - nó có thể kích thích sự sinh trưởng của tế bào, làm tăng tốc việc phân tách và nảy nở của tế bào.

Khi mặt trời di động trong không trung, sinh trưởng tố ở trong thân cây cũng không ngừng di động theo ngược chiều ánh sáng và kích thích những tế bào phía sau ánh sáng nhanh chóng phân tách. Nhờ thế, mặt ngược sáng sinh trưởng rất nhanh so với mặt hướng về mặt trời, làm cho toàn thể thân cây hướng dương cong về phía mặt trời.

Sự hình thành của hoa.

Giai đoạn đầu của sự hình thành hoa

Hoa chưa nở, nhưng đã hướng về Mặt Trời

Hoa gần nở hoàn toàn

Hoa nở hoàn toàn

Cách trồng và sử dụng.

Để phát triển tốt, hoa hướng dương cần đầy đủ ánh mặt trời. Chúng phát triển tốt nhất ở nơi đất phì nhiêu, ẩm ướt. Hạt giống nên trồng cách nhau 45 cm (1,5 ft) và gieo hạt sâu 2,5 cm (1 inch). Hạt hướng dương được bán như những loại thức ăn nhanh, đặc biệt là tại Trung Quốc, Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, châu Âu, và làm thức ăn cho chim. Những hạt đó cũng được sử dụng để nấu ăn và làm sa lát. Dầu hướng dương, được chiết xuất từ hạt hướng dương, được sử dụng làm dầu ăn (nhưng nó không tốt cho tim mạch như dầu ô liu), và thường được chế biến thành diesel sinh học, chi phí sản xuất dầu hướng dương rẻ hơn dầu ô liu. Phần còn lại của hạt đã được chế biến thành dầu có thể làm thức ăn cho vật nuôi, gia súc. Một số giống gần đây đã được tạo ra với cụm hoa đầu rủ xuống. Các giống đó ít hấp dẫn những người trồng hướng dương làm cây cảnh, hướng dương làm cây cảnh, nhưng hấp dẫn những người nông dân, bởi vì chúng làm giảm bớt sự phá hại của các loài chim và thiệt hại từ các loại bệnh đối với cây trồng.

Hiện nay cũng có những giống hướng dương mới là dạng chuyển đổi gen, vì vậy chúng có sức kháng cự đối với các loại bệnh. Từ cây hướng dương còn sản xuất ra nhựa mủ (latex) và nó là loài cây của các thử nghiệm để cải thiện sự thích hợp của chúng trong vai trò của loại cây thay thế trong sản xuất cao su ít dị ứng.

Thần thoại Hy Lạp.

Theo thần thoại Hy Lạp, một tiên nữ dưới nước đã yêu Apollo -Vị thần Mặt Trời oai dũng. Tiên nữ yêu chàng nhiều đến nỗi cô ngồi trên mặt đất và suốt ngày dõi hướng về phía mặt trời. Thế nhưng, Apollo lại rất hờ hững và chẳng bao giờ chú ý đến nàng. Các vị thần khác cảm thương nàng tiên nữ trẻ, đã biến nàng thành hoa Hướng Dương. Điều này giải thích tạo sao hoa hướng dương luôn luôn hướng theo đường đi của mặt trời. Một truyền thuyết khác kể rằng Clytie, một tiên nữ đã yêu Helius -thần Mặt Trời, nhưng chàng lại khinh thị nàng và yêu một người con gái khác tên là Leucothoe. Trong cơn ghen, Clytie đã mách chuyện tình của hai người này cho cha của Leucothoe -đức vua xứ Ba Tư. Ông sau đó đã chôn sống con gái mình để trừng phạt nàng. Vì vậy, Helius càng ghét Clytie hơn khiến Clytie khốn khổ hóa thành hoa Hướng Dương, đầu luôn quay theo hành trình mặt trời đi từ Đông sang Tây mỗi ngày.

(Sưu tầm trên internet)

(Bài viết có sử dụng tư liệu từ http://vi.wikipedia.org)

Đọc thêm về hoa Hướng Dương:

CÂY HOA HƯỚNG DƯƠNG TẤT CẢ CÁC BỘ PHẬN ÐỀU LÀ THUỐC QUÝ.

http://ykhoanet.com/yhoccotruyen/29_281.htm