IRIS - HOA DIÊN VĨ

Sứ điệp Hạnh Phúc

Những sắc màu nhẹ chuyển đổi đó đây

Của báu vật tuyệt vời trong vũ trụ

Chính là hoa Diên Vĩ phía trời tây

Bắc ngang chiều chiếc cầu vồng tình tự.

(John Arrington)

Tên Việt Nam: Hoa diên vĩ, hoa cầu vồng.

Tên tiếng Anh: Iris.

Phân loại khoa học:

• Giới (regnum): Plantae.

• Ngành (divisio): Magnoliophyta

• Lớp (class): Liliopsida.

• Bộ (ordo): Asparagales.

• Họ (familia): Iridaceae.

Ý nghĩa : Lòng trung thành, sự khôn ngoan, lòng dũng cảm, niềm hy vọng.

Thông điệp : "Promise", "I have a message for you", "Your friendship means so much to me", "My compliment to you".

Tiếng Hy Lạp, "Iris" có nghĩa là Cầu Vồng. Trong thần thoại Hy Lạp, Iris là tín sứ của thần Zeus và nàng thường xuất hiện dưới hình một chiếc cầu vồng. Nàng là người đưa tin trên đỉnh Olympus, Iris mang thông điệp của các vị thần linh từ "con mắt Thiên Đường" xuống cho nhân loại trên trái đất qua vòng cung cầu vồng rực rỡ. Từ Iris cũng có nghĩa là "con mắt Thiên Đường" (the eye of Heaven). Iris, như ta đã biết, là tên của một nữ thần Hy Lạp, một loài hoa, và nó còn có nghĩa là tròng đen trong con mắt chúng ta. Điều này ngụ ý rằng mỗi chúng ta đều mang trong mình một mảnh của Thiên Đường. Những người đàn ông Hy Lạp thường trồng hoa Diên Vĩ tím trên mộ những người phụ nữ mà họ yêu thương để tỏ lòng tôn kính nữ thần Iris, người mang sứ mệnh dẫn dắt những linh hồn phụ nữ này đến chốn Thiên Đàng (the Elysian fields).

Diên Vĩ là loài cây lưu niên có thân thảo vươn cao, lá hình lưỡi kiếm và những đóa hoa to nhiều màu sắc với ba cánh và ba đài hoa rũ xuống. Có hơn 200 loài hoa Diên Vĩ xinh đẹp khác nhau với các màu xanh da trời nhạt, tím, vàng, trắng, hồng, cam, nâu đỏ...đa dạng như màu sắc cầu vồng. Hoa Diên Vĩ được xem như sứ giả mang đến những điềm lành. niềm hy vọng. Ba cánh hoa Diên Vĩ đại diện cho lòng Trung Thành, sự Khôn Ngoan và lòng Dũng Cảm. Hoa Diên Vĩ vàng là biểu tượng của ngọn lửa và niềm đam mê. Người ta thường nói hoa Iris giấu vẻ đẹp của mình dưới lòng đất sâu để khi những ngày đông giá rét trôi qua, chúng vươn lên chào đón những ngày nắng ấm. Nên cắt hoa Iris vào cắm khi hoa nụ bắt đầu hé nở (lúc bắt đầu nhìn thấy màu sắc của cánh), như thế sẽ giữ được hoa tươi lâu.

Hoa Diên Vĩ đã từng được thấy ở sa mạc, đầm lầy hay cả miền Bắc cực Siberia lạnh giá, nhiều nhất vẫn là ở các vùng khí hậu ôn hòa. Hoa Diên Vĩ thường được vẽ trong những bức tranh tĩnh vật, như của các danh họa Vincent van Gogh, Monet... Có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải và phía Nam Châu Âu, hoa Iris đã từng được những người Hy Lạp cổ đặt trên trán của Nhân Sư và trên vương trượng của đức vua xem như là biểu tượng của quyền lực. Vào năm 1479 trước Công Nguyên, ở Ai Cập, để ghi nhớ chiến công tại Syria, vua Thutmose III đã cho vẽ những bông hoa Diên Vĩ trên bức tường ngôi đền thờ của mình.

Hoa Diên Vĩ đã là biểu tượng của hoàng gia và sự che chở thần thánh suốt hàng thế kỷ trên khắp thế giới. Loài hoa đầy sức thu hút này được rất nhiều người ngưỡng mộ. Các vị vua chúa nước Pháp đã dùng nó làm biểu tượng hoàng gia và gọi nó là Fleur-de-lis. "Fleur-de-lis" có nguồn gốc từ tên "Fleur-de-Louis", sau thời vua Louis VII, năm 1147. Theo thời gian, tên đó chuyển thành "Fleur-de-luce", có nghĩa là hoa của ánh sáng (flower of light), cuối cùng đến ngày nay, nó được gọi là "Fleur-de-Lys", hay Flower of the Lily (Lily : Hoa Huệ Tây, Loa Kèn, Bách Hợp). Fleur-de-Lis đã là biểu tượng của nước Pháp từ thế kỷ 13. Hoàng gia Pháp trang trí hoa Diên Vĩ trên áo choàng, các đồ vật trong cung điện và trên những bức tường như biểu hiện của sự toàn bích, ánh sáng và cuộc sống. Có nhiều truyền thuyết khác nhau giải thích tại sao hoa Diên Vĩ được chế độ quân chủ Pháp chọn làm biểu tượng . Tương truyền rằng, Clovis, vua nước Pháp triều đại Mêrôvê khi đối mặt với đội quân thiện chiến của Alamanni (Đức) đến xâm chiếm vương quốc mình, ông đã nói với hoàng hậu Clotida rằng ông sẽ theo đạo và chịu rửa tội nếu như Chúa phù hộ ông đánh thắng trận đấu này (trước đó hoàng hậu đã nhiều lần khuyên chồng mình vào đạo nhưng ông vẫn không nghe). Cuối cùng, ông thắng thật và nhận fleur-de-lis làm biểu tượng. Tiếp đó, vào thế kỷ 12, vua Louis trở thành hoàng đế nước Pháp đầu tiên khắc họa hoa Diên Vĩ trên chiếc khiên của mình. Nữ anh hùng nước Pháp, Joan of Arc (Jeanne d'Arc) đã mang theo lá cờ trắng có biểu tượng Chúa hộ mệnh của hoàng gia (hoa Diên Vĩ) khi bà đánh bại quân Anh tại Orléans (1429).

Trong thần thoại Hi Lạp, hoa diên vĩ là lời nhắn gửi của chúa trời xuống dưới trần gian thông qua cầu vồng - cầu nối giữa bầu trời và mặt đất. Vì vậy cái tên Iris mới có nghĩa là cầu vồng và hoa diên vĩ trở thành biểu tượng của giao tiếp, đối thoại. Trong nhiều câu chuyện dân gian ở nhiều nước, hoa diên vĩ còn được gọi là "Flag" hoặc "Sword lag", là huy hiệu hoặc biểu tượng của hoàng tộc. Ở Nhật Bản, hình dáng của hoa diên vĩ tượng trưng cho hình dáng của những người anh hùng và màu xanh của hoa được gọi là "Máu xanh", vì thế diên vĩ là loài hoa không thể thiếu được trong các lễ hội mùa xuân dành riêng cho nam giới.

Ở Nhật, hoa Diên Vĩ tượng trưng cho chí khí anh hùng và dòng dõi quý phái. Hoa Diên Vĩ là một phần quan trọng trong lễ hội mùa xuân dành cho các bé trai.

Được xem như một loài hoa thiêng, người ta tin rằng hoa Diên Vĩ có khả năng chữa bệnh và đã được dùng làm thuốc từ thời xa xưa. Vào thế kỷ đâu tiên sau Công Nguyên, vị y sĩ Hy Lạp Dioscorides đã đưa ra bài thuốc dùng rễ cây hoa Diên Vĩ uống với mật ong, giấm hay rượu vang để chữa ho, cảm lạnh, khó tiêu và chứng đau thần kinh tọa. Rễ cây hoa Diên Vĩ cũng được dùng để tạo hương thơm.

"Hoa Diên Vĩ" của danh họa Vincent Van Gogh.

Bức tranh này tồn tại với thời gian và nổi bật lên như là một trong những kiệt tác nghệ thuật vĩ đại của Vincent Van Gogh.

Ngày 11/11/1987, họa phẩm này đã được bán với cái giá 49 triệu USD tại nhà bán đấu giá Sotheby's ở New York. "Hoa Diên Vĩ " thể hiện nỗi ám ảnh đang đè nặng tâm hồn Vincent Van Gogh.

(Sưu tầm trên internet)